Οι καρκίνοι του δέρματος είναι οι συχνότερες κακοήθεις νεοπλασίες στον άνθρωπο.
Οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει καρκίνο του δέρματος, ωστόσο μεγαλύτερη επιρρέπεια παρουσιάζουν οι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμο δέρμα, οι οποίοι καίγονται εύκολα στον ήλιο. Αυξημένο κίνδυνο παρουσιάζουν και όσοι έχουν υποστεί ηλιακά εγκαύματα, έχουν εκτεθεί σε ακτινοβολία Χ, έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου δέρματος ή έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω ασθένειας ή λόγω λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Επίσης, η χρήση σολάριουμ (solarium) έχει επίσημα ενοχοποιηθεί για την πρόκληση καρκίνων του δέρματος.
Ο σημαντικότερος ωστόσο παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου στο δέρμα θεωρείται η αλόγιστη έκθεση στον ήλιο. Η ηλιακή ακτινοβολία επιδρά κατευθείαν στο DNA των κυττάρων του δέρματος, επιφέροντας αλλοιώσεις, οι οποίες ως επί το πλείστον επιδιορθώνονται άμεσα, από ένα εκτεταμένο και πολυσύνθετο μηχανισμό άμυνας, ο οποίος βρίσκεται σε συνεχή επαγρύπνηση. Ωστόσο, όταν οι βλάβες συσσωρευτούν και οι επιδιορθωτικοί μηχανισμοί ανεπαρκούν, τα μεταλλαγμένα κύτταρα επιβιώνουν, πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και δημιουργούν καρκίνους του δέρματος.
Οι συνηθέστεροι τύποι καρκίνου του δέρματος είναι τα επιθηλιώματα, που εκδηλώνονται κλινικά ως μεμονωμένες βλάβες – συνήθως σαν σπυριά ή πληγές που επιμένουν, μεγαλώνουν, ή δεν επουλώνονται. Τα επιθηλιώματα προέρχονται από τα κύτταρα της επιδερμίδας (βλέπε Το Δέρμα) και χωρίζονται σε βασικοκυτταρικούς όγκους (BCC) και ακανθοκυτταρικούς όγκους (SCC). Είναι οι συχνότεροι καρκίνοι του ανθρώπου και εμφανίζονται στο γενικό πληθυσμό με αναλογία BCC/SCC=4/1 .
Βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα ρινός
Οι BCC εκδηλώνονται σχεδόν αποκλειστικά στο πρόσωπο και δε δίνουν μεταστάσεις, αλλά αν παραμεληθούν λαμβάνουν μεγάλες διαστάσεις, προκαλώντας παραμορφώσεις.
Οι SCC εμφανίζονται σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος, κυρίως όμως στις περιοχές που έχουν υποστεί χρόνια έκθεση στον ήλιο και παρουσιάζουν φωτογήρανση (βλέπε Συχνές ερωτήσεις) ή φέρουν προκαρκινικές αλλοιώσεις όπως ακτινικές υπερκερατώσεις. Θεωρούνται πιο επιθετικοί από τους BCC, καθώς έχουν μια μικρή πιθανότητα εμφάνισης απομακρυσμένων μεταστάσεων, ειδικά όταν εντοπίζονται σε περιοχές όπως χείλη, πτερύγιο αυτιών, παλιές ουλές.
Ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα τριχωτού κεφαλής
Τα επιθηλιώματα πρέπει να διαγιγνώσκονται έγκαιρα, πριν λάβουν μεγάλες διαστάσεις και διηθήσουν υποκείμενους ιστούς. Η θεραπεία εκλογής θεωρείται ή εξολοκλήρου χειρουργική αφαίρεσή τους και η ιστολογική επιβεβαίωση. Εναλλακτικά, ανάλογα με την περίπτωση, αρχόμενοι όγκοι μπορούν να αντιμετωπιστούν με κρυοχειρουργική, διαθερμοπηξία και απόξεση, ή τοπική εφαρμογή ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων. Προσφάτως έχει προστεθεί στη θεραπευτική μας φαρέτρα ένα καινοτόμο φάρμακο, το Vismodegib (Erivedge), το οποίο έχει λάβει έγκριση έγκριση για τοπικά προχωρημένους βασικοκυτταρικά καρκινώματα.
Με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία το ποσοστό ίασης για τα επιθηλιώματα αγγίζει το 95%. Ο περιοδικός έλεγχος του δέρματος από τη Δερματολόγο σας είναι πολύ σημαντικός καθώς βοηθάει στον έγκαιρο εντοπισμό των ύποπτων βλαβών. Ποτέ μην παραμελείτε μία επίμονη δερματική βλάβη!
Ο σοβαρότερος και ο πιο επικίνδυνος καρκίνος του δέρματος είναι το μελάνωμα.